Từ ưu đãi đến cạnh tranh: SolarBK và vai trò kiến tạo thị trường năng lượng sạch Việt Nam

Sau giai đoạn tăng trưởng bùng nổ nhờ cơ chế giá ưu đãi điện mặt trời (Feed-in Tariff – FIT), ngành năng lượng tái tạo Việt Nam đang bước vào một chương mới, chương của cạnh tranh, minh bạch và giá trị thực.

 Nếu như trước đây, thành công đến từ chính sách hỗ trợ, thì nay, doanh nghiệp phải chứng minh hiệu quả vận hành, năng lực công nghệ và khả năng tạo tác động hệ thống.

Trong bối cảnh đó, SolarBK, doanh nghiệp Việt tiên phong trong lĩnh vực năng lượng sạch, đang trở thành ví dụ tiêu biểu cho cách thích ứng chủ động. Không chờ ưu đãi, không phụ thuộc chính sách, SolarBK chọn tự kiến tạo năng lực thị trường và giá trị bền vững, đồng thời góp phần định hình chính sách năng lượng của Việt Nam trong giai đoạn “hậu FIT”.
Cơ chế FIT từng là “cú hích lịch sử”, giúp Việt Nam đạt hơn 16,5 GWp điện mặt trời chỉ trong hai năm 2019–2021 (theo số liệu của IRENA). Tuy nhiên, chính sách này chỉ áp dụng cho các dự án đạt COD trước mốc thời gian quy định trong Quyết định 13/2020/QĐ-TTg, và đã hết hiệu lực kể từ cuối năm 2021.

Từ đó, Việt Nam chuyển sang giai đoạn xây dựng cơ chế giá trần và đấu thầu cạnh tranh, được cụ thể hóa trong Nghị định 57/2025/NĐ-CP, bước đi thể hiện xu hướng “tự điều tiết bằng thị trường”, tương đồng với các quốc gia đã trưởng thành trong ngành năng lượng tái tạo.

Sự thay đổi này đồng nghĩa với việc doanh nghiệp không còn được bảo đảm đầu ra bằng giá mua cố định (FIT) như trước. Thay vào đó, họ phải chứng minh năng lực cạnh tranh thực sự, từ kỹ thuật, tài chính đến giá trị đóng góp cho hệ thống điện quốc gia.

SolarBK: Từ nhà cung cấp công nghệ đến người dẫn hướng thị trường

Thay vì chờ cơ chế mới, SolarBK đã chuyển hướng sớm, tái định vị vai trò của mình trong bối cảnh hậu ưu đãi. Chiến lược của doanh nghiệp tập trung vào ba trụ cột lớn:

1. Tối ưu giá trị hệ thống, không chỉ công suất

SolarBK xem năng lượng mặt trời không chỉ là “sản lượng điện”, mà là một phần của hệ sinh thái năng lượng bền vững.

Doanh nghiệp đầu tư mạnh vào hệ thống lưu trữ năng lượng (BESS), quản lý năng lượng thông minh (EMS) và phân tích dữ liệu vận hành, nhằm tối ưu hiệu suất và giảm tải cho lưới điện quốc gia.

Các dự án tiêu biểu của SolarBK trải dài từ Trường Sa và nhà giàn DK1, nơi doanh nghiệp tiên phong mang điện sạch ra biển đảo, khẳng định năng lực công nghệ “Made in Vietnam” trong điều kiện khắc nghiệt. Trên đất liền, các hệ thống điện mặt trời tại trung tâm thương mại Vincom Retail góp phần giảm phát thải và tối ưu chi phí năng lượng trong đô thị.

Đặc biệt, hệ thống năng lượng mặt trời áp mái cho Nhà máy LEGO (Bình Dương), một khu công nghiệp xanh tiêu biểu của khu vực, đánh dấu vị thế doanh nghiệp Việt trong chuỗi cung ứng năng lượng toàn cầu.
SolarBK tích cực tham gia vào các diễn đàn năng lượng trong nước và quốc tế, chia sẻ dữ liệu thực tiễn từ các dự án và đóng góp góc nhìn doanh nghiệp vào quá trình xây dựng thị trường mua bán điện trực tiếp (DPPA).

Theo định hướng của SolarBK, trong giai đoạn chuyển đổi, các doanh nghiệp năng lượng cần không chỉ là bên thụ hưởng chính sách, mà còn phải chủ động đóng vai trò trong tiến trình hoạch định, thông qua việc cung cấp dữ liệu, phản hồi kỹ thuật và kinh nghiệm triển khai thực tế.

Với cách tiếp cận này, SolarBK đang dần trở thành cầu nối giữa khu vực doanh nghiệp và cơ quan quản lý, góp phần giúp quá trình chuyển dịch năng lượng tại Việt Nam diễn ra thực chất, minh bạch và hiệu quả hơn.

3. Gắn đổi mới với chuỗi giá trị nội địa

SolarBK theo đuổi mục tiêu nội địa hóa công nghệ năng lượng sạch, từ tấm quang điện, bộ điều khiển, đến nền tảng giám sát năng lượng. Cách tiếp cận này không chỉ giúp giảm phụ thuộc nhập khẩu mà còn góp phần hình thành chuỗi giá trị công nghiệp năng lượng tái tạo Việt Nam, nâng cao khả năng tự chủ và giảm chi phí đầu tư dài hạn.
Theo Hội đồng Năng lượng Mặt trời Toàn cầu (Global Solar Council – GSC), sau khi cơ chế FIT hết hiệu lực, các quốc gia muốn duy trì đà phát triển điện mặt trời cần chuyển sang mô hình “giá trị hệ thống” (System Value Pricing), cơ chế định giá điện sạch dựa trên lợi ích cụ thể mà nó mang lại: giảm tải lưới, đảm bảo an ninh năng lượng vùng, hoặc ổn định nguồn cung trong giờ cao điểm.

Việt Nam đang tiến gần tới mô hình này thông qua Quy hoạch điện VIII (điều chỉnh) và các thử nghiệm DPPA, cho phép doanh nghiệp công nghiệp trực tiếp ký hợp đồng mua điện sạch từ nhà sản xuất.

 Đây được xem là cơ hội để những doanh nghiệp tiên phong như SolarBK không chỉ sản xuất, mà còn cung cấp giải pháp và dữ liệu cho thị trường năng lượng cạnh tranh.

Khi doanh nghiệp Việt tự khẳng định vị thế

Khi các ưu đãi khép lại, chỉ những doanh nghiệp biết tạo giá trị thật, minh bạch, sáng tạo và bền vững mới đủ sức đứng vững trong thị trường năng lượng sạch.

Với tầm nhìn “Năng lượng cho tương lai bền vững”, SolarBK đang chứng minh bản lĩnh của một doanh nghiệp Việt dám đi đầu, dám đổi mới, và dám bước ra khỏi “vùng an toàn” của cơ chế ưu đãi để tự khẳng định mình trong thị trường toàn cầu.

Bước qua thời “được hỗ trợ”, SolarBK đang mở ra chương mới, chương của doanh nghiệp Việt làm chủ năng lượng, đóng góp vào hành trình chuyển dịch xanh của cả khu vực.